“Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur.” atasözünden hareketle neyin de bakımını yapmak gerekir. Neyin bakımını yapmak, üzerinde çatlak ve/veya kırık olmadığı sürece performans kaybına uğramaksızın aynı ve hatta daha iyi bir verimlilikte kullanabilmenize imkân tanıyacaktır. Prof.Dr.Ali TAN’a ait “Ney Açkısının Tarihi ve Teknik Gelişimi” isimli eserde belirtilen örnek (“Topkapı Sarayı Harem Envanterine kayıtlı 1718 tarihli ney, hala ses verebilmekte; böylece geleneğin perdelerini günümüze taşımaktadır.”) ney bakımının önemini daha iyi kavramamızı sağlayacaktır sanırım.
Neyin bakımı sadece yağlamak demek değildir. Neyin muhafaza, taşıma ve kullanımı esnasında da en az yağlanması kadar önemli ve dikkat edilmesi gereken hususlar vardır.
- Ney muhakkak zemine 90 derece dik olacak şekilde asılı veya 180 derece yatay duracak şekilde uygun bir yere bırakmak suretiyle muhafaza edilmeli ve yatay/dikey muhafaza esnasında başpâresi mevcut açıyı bozmayacak şekilde uygun bir boşluğa gelmelidir.
- Ney ve başpâre birbirinden ayrılmaz ikili olarak değerlendirilmeli ve mümkün oldukça başpâre yerinden çıkarılmamalıdır.
- Ani ısı değişimleri neyin çatlamasına sebebiyet verebileceğinden dolayı, ani ısı değişimlerine maruz kalmamasına dikkat edilmelidir.
- Taşıma esnasında kırılma/çatlamayı önlemek maksadıyla ney, uygun bir kutu/kılıf veya taşıma çantası (e-mağazamızda mevcuttur.) içerisinde taşınmalıdır.
- Ney üflendikten sonra nemli olacağı için (nem ses kutusunda küflenmeye ve ses tınısının bozulmasına sebep olabilir.) mümkünse kapalı bir kutu/kılıf içerisine konulmamalı ve hava alarak kuruması sağlanmalıdır.
- Küflenmeye sebebiyet verebileceğinden dolayı ağız içi bakımı yapılmadan ney üflenmemeli ve kullanım öncesi/esnasında gıda tüketilmemelidir.
- Neyin ses kutusuna herhangi bir sebeple çubuk/fırça/harbi gibi bir malzeme ile müdahale edilmemeli ve küf vb. bir problemin varlığı durumunda tecrübeli bir kimseden destek alınmalıdır.
Ney İçin Nasıl Bir Yağ Kullanılmalı?
Yukarıda yer alan hususlara ilave olarak neyin uzun yıllar kullanımı ve ses kalitesi için belirli zamanlarda yağlanması gerekmektedir. Neyin yağlanması için kullanılacak yağ tercih edilirken asit oranı düşük, yapısal olarak ince ve tortu bırakmayan bitkisel (badem, susam, fındık vb.) bir sıvı yağ seçilmeli ve bu yağ insan sağlığına zarar vermemelidir. Bu yağın içerisine koku vermesi maksadıyla kimyevi madde içermeyen (misk, gül yağı, lavanta yağı gibi) doğal kokular ilave edilmesinde herhangi bir mahsur bulunmamaktadır.
Neyi Yağlama Periyodu
Ney ortalama olarak;
- Açıldıktan sonraki ilk üç ay içerisinde haftada bir kez,
- İkinci üç ay içerisinde iki haftada bir kez,
- Sonrasında ise ayda bir kez yağlanmalıdır.
Sürekli üflenen ve bir yıldan eski neylerin ise üç ayda bir yağlanması yeterli olacaktır.
NEY NASIL YAĞLANIR?
Sırrım feryâdımdan uzak değildir, sırrım feryâdım içindedir.
Mevlânâ Celâleddin-i Rûmi
Plastik Ney Nasıl Yağlanır? Bakımı Nasıl Yapılır?
Fiyat olarak kamış neylerden daha ekonomik olan, ilk başlayanlara öğretici olması açısından tavsiye edilebilen ama bir kamış ney performansını da pek veremeyen plastik neylerin yağlanması tavsiye edilmemektedir. Çünkü plastik neyler kamış gibi yağ emici özelliği olmadığından kesinlikle yağlanmamalıdır. Bakımı ise normal şekilde temiz ve nemli bir bezle silinerek, toz ve kirden arındırılarak kimyasal kullanmadan yapılmalıdır.
Detaylı bir anlatım olmuş, tahminimden daha da ilgi gerektiren ama zevkli bir iş gibi duruyor.
İlgi, alaka ve destekleriniz için teşekkür ederiz. Sizi de ney tutkunları arasında görmek bizleri mutlu eder.
Mrb internette ararken sayfanıza denk geldim, bakım uygulaması konusunda videolu bir anlatımda olursa süper olur. Bir Mansur neyim var ve bir süre depolama gerekecek, ne yapmalıyım?
Merhaba, talebiniz üzerine ney bakımının yapılması konusunda bir video hazırlayarak youtube sayfamızda yayınlanması hususunu planlamaya aldık. İlerleyen günlerde izleyebilirsiniz. Bir süre depolaması gereken neyiniz için de “ney bakımı nasıl yapılır?” başlıklı yazımızda belirtilen periyotlarla yağlama işleminden (ney nasıl yağlanır?) geçirerek hava alabileceği, rutubetten ve güneşten uzak (ney askılığı vb.) bir yerde muhafaza edebilirsiniz. Aklınıza takılan her türlü soruya bizimle iletişime geçerek cevap arayabilirsiniz.
Çok teşekkürlerimle, YouTube sayfanız takibimde