Hüseynî Makamı

Dugâh (La) perdesidir.

Çıkıcı-inici yapıdadır.

Yerinde (Dugâh perdesinde) Hüseynî beşlisine; Hüseynî’de Uşşak dörtlüsünün eklenmesi ile oluşmuştur. (KSTT+KST)

Hüseynî makamında, özellikle inici nağmelerde, iniş câzibesiyle bazen Eviç (Fa#) perdesi yerine Acem (Fa) perdesi kullanılır. Bu durumda Hüseynî perdesi üzerinde Kürdî dörtlüsü meydana gelir. Bu diziye de Acem’li Hüseynî dizisi denir.

Hüseynî beşlisi ile Uşşak dörtlüsünün ek yerindeki Hüseynî perdesidir. Üzerinde Uşşak çeşnisiyle yarım karar yapılır. (Eğer nağmeler Tîz Bûselik’ten inerse, bu durumda Hüseynî’de Hüseynî beşlisi oluşur.)

Hüseynî makamının en önemli ve karakteristik asma karar perdesi Çârgâh perdesidir. Acem’li Hüseynî dizisi ile yâni Eviç yerine Acem perdesi kullanılarak imliyorsa, Çârgâh’da Çârgâh’lı asma karar yapılır. Bu Çârgâh’da Çârgâh’lı kalış Hüseynî makamı için çok karakteristiktir. Nâdiren Eviç perdesi ile inilirse, Çârgâh’da Pençgâh beşlisi ile kalıyor demektir. 

İkinci derecede önemli asma karar perdesi Segâh perdesidir. Bu perde üzerinde Segâh ve Ferahnâk çeşnili veyâ Segâh üçlüsü ile asma karar yapılır. Eğer Acem’li Hüseynî dizisi kullanılıyorsa, yâni Acem perdesi ile inilmişse, Eksik Segâh ve Eksik Ferahnâk çeşnisi ile kalınmış olur ki, bu da hemen hemen Uşşak makamına bir geçki sayılabilir.

Üçüncü derecede önemli asma karar perdesi Nevâ perdesidir ki, bu perde üzerinde, dizide Eviç perdesi kullanılıyorsa Râst, Acem’li Hüseynî dizisi kullanılıyorsa, yâni Acem perdesi ile inilmişse Bûselik çeşnileri meydana gelir.

Ayrıca Râst perdesinde de Râst beşlisi ile asma karar yapılabilir.

Si için koma bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır.

Dügâh, Segâh, Çârgâh, Nevâ, Hüseynî, Eviç (Acem), Gerdâniye, Muhayyer’dir.

2. çizgideki sol Râst perdesidir

Karar perdesi üzerindeki Hüseynî Beşlisi, simetrik olarak tiz durak muhayyer perdesi üzerine göçürülerek simetrik genişleme yapılır.

Ayrıca, güçlü hüseynî perdesi üzerindeki uşşak dörtlüsüne muhayyer perdesi üzerinde bir bûselik beşlisi ilave edilerek Hüseynî’de Uşşak Makamı Dizisi oluşturulur. (Yeni dizi oluşturarak genişleme)

Güçlü Hüseynî perdesi civârından seyre başlanır. Bazen karar perdesinden başlasa bile hemen güçlüye yönelinir. Diziyi meydana getiren çeşnilerde karışık gezindikten sonra güçlü Hüseynî perdesinde Uşşak çeşnili yarım karar yapılır. Bu arada gerekli yerlerde asma kararlar da gösterilir. Yine dizide karışık gezinilerek istenirse genişlemiş kısım da gösterilip Dügâh perdesinde Hüseynî dizisiyle ile tam karar yapılır.