Makamlar Basit Makamlar

Kürdî Makamı

Kürdî; Türk Mûsikisinde, basit makamlar arasında yer alan bir makam ve aynı zamanda bir perdenin adıdır. Kürdî makamı isim olarak olmasa da biçim olarak eski bir makamdır. Ancak eski adı kürdî değil ebiselik veya ebuseliktir. Nitekim Padişah Üçüncü Murat döneminde yazılan Edvar-ı Makamat ve Kitab-ı Mûsiki gibi eserlerde kürdî yerine bu isimler kullanılmıştır. Ancak Lâdikli Mehmet Çelebi, döneminde ebuselik ismi yerine kürdî ismini kullandığı bilinmektedir.

Kürdî Müşterek Taksim – Ney: Ali Balakbabalar Tambur: Selçuk Sipahioğlu

Dügâh (La) perdesidir

Çıkıcıdır. Bazen de inici-çıkıcı olarak kullanılmıştır.

Yerinde Kürdî dörtlüsüne Nevâ perdesinde Buselik beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir. (B T T + T B T T)

Dörtlü ile beşlinin ek yerindeki Nevâ perdesidir; üzerinde Buselik çeşnili yarım karar yapılır.

Kürdî dörtlüsünün bir tanini altında (yani pest tarafına 1 tam ses ilavesi ile Rast perdesinde)Buselik beşlisi vardır.Kürdî seyrş sırasında Rast perdesine düşülür ki, bu; Buselik makamının Rast perdesindeki şeddi olan Nihavend makamını oluşturur.Dolayısıyla yeden olan Rast perdesinde Nihavend makamına geçki yapyaparak bir asma karar yapılır. Bu arada nim hisar perdesi de gösterilebilir.

Ayrıca Çârgâh’ta çârgâhlı ve Kürdî’de çeşnisiz asma karar yapılır.

 

Si için küçük mücenneb (5 koma) bemolü donanıma yazılır.

Dügâh, Kürdî, Çârgâh, Nevâ, Hüseynî, Acem, Gerdâniye, Muhayyer’dir.

2. çizgideki sol (Râst) perdesidir. Bazen Nîm Zîrgûle perdeside kullanılmıştır.

Durak üstünde bulunan Kürdî dörtlüsü, tîz durak (Muhayyer perdesi) üstüne simetrik olarak göçürülür. Böylece aynı zamanda Nevâ perdesi üzerinde bir Buselik dizisi de meydana gelmiş olur.Böylece hem simetrik, hem de aynı zamanda yeni dizi oluşturarak genişleme yapılmış olur.

Durak veyâ güçlü civârından seyre başlanır. Dizide karışık gezinilerek güçlüde(nevâ perdesi)  yarım karar yapılır. Daha sonra yine dizinin tamamında dolaşılır ve sonunda dûgâhta kürdîli tam karar yapılır.

Not: Kürdî makamı kendi yerinde az kullanılmıştır. Rast perdesindeki şeddi olan Kürdîli Hicazkâr Makamı çok kullanılmıştır. Ayrıca sonu Kürdi ile biten birçok bileşik makam yapısına katılmıştır.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

0
0