Nasıl İmal Ediyoruz?
Ney’in ana malzemesi kamıştır. Ney yapımına uygun kamış bulmak kolay değildir. Çünkü ney yapımı için gerekli olan kısa boğumlu kamışlar pek bulunmamaktadır. Ney açmaya öncelikli olarak ney yapımı için uygun (arundo donax) kamışlardan temin edilerek başlanır. Ney yapılan kamışlar bu iş için uygun olan mevsim ve hava şartlarında kesilerek uygun şartlarda kurutulur. Kamış seçiminde dış minesinin sert ve parlak olmasına dikkat edilir. Kamışların uygun çap ve özelliklerde seçimi ve kurutulması yapılacak neylerin hem ses kalitesini hem de neyin estetik yapısını son derece etkilemektedir.
Ney nasıl yapılır?
Seçimi yapılan ve uygun şekilde kurutulan kamışlar hangi karar sesine uygunsa o karar sesine göre boyu (alttan ve üstten yaklaşık bir boğum fazla olacak şekilde) ayarlanır. Kamışın kabuk ve budakları uygun şekilde temizlenir. Eğer kamışta eğrilik var ise ışıl işlem uygulanarak kamışın düz bir hale gelmesi temin edilir. Düzeltilen kamışın iç cidarı uygun ekipman kullanılarak temizlenir ve ses kutusu olarak tabir edilen boğumda uygun ebatlarda açılır. Uygun ve kaliteli bir akort cihazı ile neyden çıkan ses ölçülerek, doğru frekanstaki sesi verecek şekilde neyin boyu milim milim kesilmek suretiyle neyin boyu ayarlanir. Ney’in boyu uygun akorda geldikten sonra yakarak veya bu iş için uygun delici aletlerle perde delikleri (öncelikle olması gerekenden daha küçük şekilde) açılır. Milim hesabı yapılarak açılan deliklerde hata olması neyin akordunu doğrudan etkileyeceğinden dolayı delikler açılırken dikkatli çalışılmalıdır. Daha sonra açılan perdelerdeki pürüzler zımpara yardımı ile temizlenir. Kamışın üst ucu, takılacak olan başpâre ölçüsü kadar kısaltılarak her iki ucu da zımparalanmak suretiyle düzeltilir.
Kamışın alt ve üst uçlarının çaplarına uygun olarak uygun madenlerden (gümüş, alman gümüşü, alpaka, pirinç, bakır gibi) yapılan ve parazvâne denilen metal yüzükler (kamışın çatlamasını önlemek için) takılır. Parazvâneler ses tınısının bozulmaması için 0,30 – 0,40 mm et kalınlığına sahip metallerden yapılmalıdır. Parazvâneler takıldıktan sonra tercihen manda boynuzu veya uygun yapılı malzemeler ( fildişi, derlin, ahşap, plastik) kullanılarak yapılan başpâresi takılır. Başpâre; temiz ses elde etmek ve dudaklarda olası bir zedelenmeyi önlemek için takılır. (İslam coğrafyasında başpâre, sadece Türk neyzenler tarafından kullanılmaktadır.) Daha sonra Ney yapım ustası her perde deliğinin ses ayarını (akort) kontrol eder, akordu düzgün olmayan perdelerin delikleri yukarı/aşağı doğru uygun yöne kaydırılarak, akordu tam olan delikler bulunduğu yerde kızgın demir ile yakılmak suretiyle genişletilerek akordu tamamlanır. Neyin son kez temizliği yapılarak budak yerleri doğal balmumu damlatılmak suretiyle doldurulur. Tüm bu işlemlerden sonra ney; ince yapılı, temiz bir bitkisel yağ (pamuk, bâdem, susam, fındık vb. yağı) ile doldurulmuş tanka daldırılıp birkaç saat bekletilmek suretiyle tankdan çıkarılır (Ney Nasıl Yağlanır?) , yağı süzdürülerek temiz ve yumuşak bir bezle üzerinde kalan fazla yağ kurulanır.
Ney artık yeni sahibinin nefesiyle buluşmak üzere hazır hale gelmiştir.
“Âyinesi iştir kişinin lafa bakılmaz,
Şahsın görünür rütbe-î aklı eserinde”
-
Kız Ney900,00 ₺ – 1.650,00 ₺
