Rast Makamı

2. çizgide yer alan sol (râst) perdesidir.

Çıkıcıdır.

Yerinde bir Râst beşlisine Nevâ’da (5. derecede) bir Râst dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir.

Dizide, özellikle inici nağmelerde 5. çizgideki bakiye diyezli fa (Eviç) perdesini atarak  Acem Perdesini kulanır. Bu durumda Nevâ üzerindeki Râst dörtlüsü, Bûselik dörtlüsü hâline dönüşür. Yeni gibi görünen, Râst beşlisine Bûselik dörtlüsünün eklenmesiyle oluşan bu diziye Acem’li Râst dizisi denir.

Beşli ile dörtlünün birleşme yerindeki Nevâ (re) perdesidir.

1.Râst çeşnisinin bir tanînî üstünde Uşşak çeşnisi vardır. Bu yakınlıktan faydalanılarak Dügâh perdesinde Uşşak çeşnisiyle asma karar yapılır.

2.Segâh perdesindeki asma karar günümüze kadar yalnız Segâh çeşnili olarak düşünülmüştür. Segâh perdesi üzerinde bir Ferahnâk beşlisi veyâ Segâh’a Acem perdesi kullanılarak iniliyorsa eksik Ferahnâk beşlisi ile de asma karar yapılabilir.

3.Şüphesiz ki istenirse Dik Hisar perdesini kullanmak şartıyla Segâh’da Segâh çeşnisiyle kalınabilir. Ayrıca, Segâh’da Segâh üçlüsü ile de kalınabilir. Bunların dışında bir asma karar yeri de Yegâh perdesidir. Genişleme sırasında asma karar perdesi olan Yegâh’da Râst çeşnisi ile asma karar yapılır. Hüseynî Aşîrân’da da Uşşak’lı veya Nişabur’lu kalınabilir.

Si için koma bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma konulur

 Râst, Dügâh, Segâh, Çârgâh, Nevâ, Hüseynî, Eviç veya Acem, Gerdâniye.

1. aralıktaki bakiye diyezli fa (Irak) perdesidir.

Râst makamı, çıkıcı ve ağırbaşlı bir makamdır. Bu nedenle genişlemesi pest taraftan, durağın altında olur. Güçlü nevâ perdesi üzerindeki râst dörtlüsü, simetrik olarak bir oktav pestteki yegâh (1.çicgi altındaki Re)perdesine göçürülür (taşınır).

Râst makamı, normalde tizde genişlememiştir. Fakat tizdeki sesleri kullanması gerektiğinde, bu bölgede de simetrik genişleme yapar.

Durak perdesinden, dizinin durak üzerindeki seslerinden, durak altında genişlemiş kısmın seslerinden seyre başlanabilir. Karışık gezinip Nevâ (re) perdesinde yarım karar yapılır.Tekrar seyre devam edilip gerekli yerlerde asma kararlar yapılır. Sonra bütün dizide, hattâ istenirse genişlemiş kısımda da dolaşıldıktan sonra Râst perdesinde çoğunlukla yedenli tam karar yapılır